छत्रपती शाहूजी महाराज, आरक्षणाचे प्रणेते:
समाजातील सर्व जातींना समान दर्जा मिळवून देण्यासाठी आणि बहुजन समाजाचा समान सहभाग मिळावा यासाठी छत्रपती शाहू जी महाराजांनी देशात प्रथमच आरक्षणाचा कायदा केला.
जेणेकरून समाजात दलित आणि मागासवर्गीयांची परिस्थिती सुधारू शकेल आणि त्यांना सन्मान मिळावा. १९०२ मध्ये या क्रांतिकारक कायद्यानुसार बहुजन कुलगुरू शाहू जी महाराज यांनी बहुजन समाजासाठी ५० टक्के आरक्षणाची व्यवस्था केली.
त्याअंतर्गत मागासवर्गीय आणि निम्नवर्गीय लोकांना सरकारी नोकरीत ५० टक्के आरक्षण देण्याचा निर्णय घेण्यात आला, शाहू जी यांच्या या ऐतिहासिक निर्णयाने नंतर आरक्षणाची घटनात्मक व्यवस्था करण्याचा नवा मार्ग दाखविला.
दलित आणि मागासवर्गीयांसाठी शाळा चालू केली.
बहुजन अनुकूल शासक छत्रपती शाहू जी महाराज यांनी मागासलेल्या आणि दलित वर्गातील लोकांसाठी शिक्षणाचे मार्ग उघडले आणि त्यांना मुक्तीचा मार्ग दाखविला.
त्यांना शूद्र आणि दलित मुलांच्या शिक्षणाबद्दल जागरूक करण्यासाठी अनेक नवीन वसतिगृहे सुरू केली गेली आणि त्यांच्यासाठी विनामूल्य शिक्षणाची व्यवस्था केली गेली.
छत्रपती शाहू जी महाराज यांनी १९१२ मध्ये अस्पृश्य मिल, क्लार्क वसतिगृह, १९०६ मध्ये मॉमेडन वसतिगृह, १९०४ मध्ये जैन वसतिगृह आणि मराठा विद्यार्थी संस्था आणि व्हिक्टोरिया मराठा बोर्डिंग संस्था १८ एप्रिल १९०१ रोजी स्थापन केली.
या व्यतिरिक्त, १९१२ मध्ये छत्रपती शाहू जी महाराजांनी प्राथमिक शिक्षण सक्तीचे केले आणि विनामूल्य शिक्षण देण्यासाठी कायदा बनविला.
बालविवाह आणि विधवा पुनर्विवाहावर भर:
छत्रपती शाहू जी महाराजांना आधुनिक भारताचे प्रणेते म्हणणे चुकीचे ठरणार नाही, कारण त्यांनी बालविवाहाचे दुष्परिणाम पाहिले होते.
जातिभेद दूर करण्यासाठी त्यांनी आपल्या राज्यात आंतरजातीय विवाहाला मान्यता देणारा कायदा केला.
१९१७ साली त्यांनी पुनर्विवाहाचा कायदा करून विधवाविवाहाला कायदेशीर मान्यता मिळवून दिली.
छत्रपती शाहू जी महाराजांवर थोर विचारवंत आणि परोपकारी ज्योतिबा फुले यांचा मोठा प्रभाव होता.
ते बर्‍याच काळासाठी सत्यशोधक समाजाचे संरक्षक देखील होते. सत्यशोधक समाजाच्या ठीक ठिकाणी त्यांनी शाखा स्थापन केल्या.
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांना सहकार्य – Association with Dr. Babasaheb Ambedkar
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे थोर विचार आणि दलित विषयी त्यांच्या क्रांतिकारक कल्पनांनी छत्रपती शाहू महाराज खूप प्रभावित झाले.
त्याशिवाय छत्रपती शाहू जी महाराजांनीही भारतीय राज्यघटनेचे निर्माते डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांना उच्च शिक्षणासाठी परदेशात पाठविण्यात मोठी भूमिका बजावली आणि डॉ. बाबासाहेब यांच्या मूकनायक वृत्तपत्राच्या प्रकाशनातही त्यांचा मोठा सहभाग होता.
शाहू महाराजांचा मृत्यू – Chhatrapati Shahu Maharaj Death
६ मे १९२२ रोजी समाजाच्या हितासाठी काम करणारे छत्रपती शाहू जी महाराज यांचे निधन झाले. समाजातील क्रांतिकारक बदल आणि आरक्षणाची सुरुवात केल्याबद्दल ते कायम स्मरणात राहतील.
हे पण वाचा : शिवाजी महाराज यांची माहिती
More info : Wiki
तुम्हाला दिलेली संत छत्रपती शाहू जी महाराज (Chhatrapati Shahu Maharaj information in Marathi Essay) यांची माहिती आवडली असेल.
हि माहिती तुमच्या मित्र – मैत्रीणीना फेसबुक, ट्विटर आणि इतर सोशल मीडियासारख्या सोशल नेटवर्क्सवर हे पोस्ट शेअर करा. MarathiBiography.com धन्यवाद
